Spreken is zilver, zwijgen is goud

Donderdag is het precies zes maanden geleden dat het rapport van de Inspectie voor Veiligheid en Justitie over de nekklem gepubliceerd werd.

De schrijvers maken een onderscheid tussen de nekklem als controletechniek en de nekklem als verwurgingstechniek. Als controletechniek moet de nekklem toegestaan blijven, zegt de Inspectie, maar het is de vraag of de nekklem als verwurgingstechniek ook moet blijven bestaan. De inspectie roept de politie, de Dienst Justitiële Inrichtingen en de Koninklijke Marechaussee op om hierover een standpunt in te nemen. De minister van Veiligheid en Justitie mag het ook oppakken natuurlijk.

Als onderdeel van het rapport heeft de Inspectie een onderzoek gedaan naar het percentage agenten dat de nekklem aangeleerd heeft gekregen (pag 19 van het rapport). Daaruit blijkt dat iets meer dan de helft van de agenten in de basisopleiding de nekklem als controletechniek heeft geleerd. De nekklem als verwurgingstechniek zit niet in het curriculum, maar 30% respectievelijk 10% van de agenten heeft de nekklem ook als bloed- of luchtverwurging aangeleerd gekregen van docenten.

De Inspectie stelt eigenlijk een eenvoudige vraag: is de nekklem als verwurgingstechniek nodig voor de taakuitvoering? Zo ja: dan moet je 'm goed aanleren en goed onderhouden. Zo niet: niet aanleren en ook niet toepassen. 

De minister beloofde op 22 maart 2016: "Deze bevindingen van de Inspectie zijn voor mij aanleiding geweest om de betrokken organisaties te verzoeken om met inachtname van dit rapport voor de eigen organisatie een landelijk eenduidige instructie op te stellen voor het trainen en toepassen van hoofdcontrole- en verwurgingstechnieken waarbij aandacht moet worden besteed aan de (verstikkings)risico’s die zich bij de toepassing van deze technieken kunnen voordoen. De organisaties hebbben dat ook toegezegd."

Op deze "landelijke eenduidige instructie" wachten we (het is vandaag 20 september 2016) al bijna 6 maanden. Deze afwachtende houding van het ministerie is problematisch: doet het ministerie wel alles om te voorkomen dat burgers opnieuw het slachtoffer kunnen worden van verwurging, als gevolg van een nekklem door de politie?

Er moet zo snel mogeljk een standpunt ingenomen worden over de nekklem als verwurgingstechniek: niet meer doen, adviseren we. Als het wél tot de geweldsmiddelen van de politie blijft behoren moeten en duidelijke instructies komen, moet er landelijk op dezelfde wijze getraind worden en er moet worden toegezien op de toepassing van fysiek geweld.

Dat laatste is harde noodzaak: overledenen zoals Mitch Henriquez en Umaru Sesay komen niet eens voor in de cijfers, omdat er geen publieke cijfers zijn over dodelijke slachtoffers van fysiek geweld door de politie.